Turystyczne Forum Wiedzy

wakacje nad morzem w Polsce

Zwiedzamy Słupsk

23 lipiec 2013r.

ZWIEDZAMY SŁUPSK Centralnym punktem miasta jest plac przed Ratuszem Miejskim (pl. Zwycięstwa), przez który, wzdłuż dawnych obwarowań i ocalałej XIX-wiecznej zabudowy Starego Miasta, biegnie jeszcze trasa Gdańsk - Szczecin (ale już niedługo cały ruch tranzytowy skierowany zostanie na południową obwodnicę miasta). Średniowieczne centrum miasta znajduje się na północny wschód od tej drogi. Przy ratuszu mieści się jeden z największych słupskich parkingów. Prostopadłą do trasy Gdańsk - Szczecin ulicą Wojska Polskiego, biegnącą z pobliskiego ronda, dotrzeć można do dworców PKP 1PKS. W obrębie historycznego Starego Miasta głównym placem jest Stary Rynek. Uliczki w okolicach rynku biegną wzdłuż jego osi,<| dalej jednak, od strony Wałowej, dostosowują się do układu dawnych murów i ukośnie okalają śródmieście. Rzeka Słupia płynie na północny wschód od Starego Miasta i stanowi obecnie jego naturalną granicę. Na wędrówkę po Słupsku najlepiej zarezerwować sobie około 2godzin. Słupsk najprościej zwiedzać pieszo. Odległości są nieduże, a ograniczenia ruchu samochodowego powodują problemy z dojechaniem do wybranych miejsc. Samochód zostawić można na parkingu przy Ratuszu Miejskim lub licznych miejscach postojowych w centrum (UWAGA: od poniedziałku do piątku, w godz. 9-17 parkowanie jest płatne!). Ratusz Miejski, powstały w 1901 roku, jest najbardziej okazałym obiektem w mieście. Zbudowano go według projektu architektów Karla Zaara i Rudolfa Vahla. Prace rozpoczęto latem 1898 roku, a uroczyste otwarcie miało miejsce 5 lipca 1901 roku. Na szczęście ratusz i jego wyposażenie przetrwały czas wojny bez uszczerbku i do dziś można je podziwiać. W dużych ostrołukach przy wejściu znajdują się obrazy olejne "Targ rybny w Słupsku" i "Wyładunek towarów w porcie usteckim". Na klatce schodowej oraz w kilku salach podziwiać można ozdobione witrażami okna. Bardzo piękne są, nieudostępnione dla zwiedzających, Mała i Duża Sala Posiedzeń, z witrażowymi oknami i ścianami wyłożonymi drewnem. W Dużej Sali znajduje się obraz przedstawiający wykupienie miasta z rąk Krzyżaków. Z zewnątrz zwracają uwagę dekoracyjne herby na frontowej ścianie ratusza (część z nich powstała dopiero po wojnie). Licząca 56 m wieża ratusza od kilku lat spełnia także funkcję wieży widokowej. Wstęp na nią jest płatny (8-15). Plac przed ratuszem znajduje się w zasięgu sieci HOT SPOT - gdzie korzystać można z bezprzewodowego internetu. Nowa Brama to część dawnego systemu murów miejskich. Stare, historyczne miasto znajduje się na północ od niej. Brama, usytuowana naprzeciw ratusza, powstała jako trzecia z bram miejskich około 1385 roku. Po wojnie trzydziesto-leniej przykryto ją istniejącym do dziś barokowym hełmem. Nowa Brama spełniała różne funkcje - były tu m.in. więzienie, przędzalnia i warsztat wojskowy. Obecnie mieści się w niej Galeria Sztuki Współczesnej. W miejscu dawnych miejskich murów stoją około 100-letnie kamienice i budynki prywatne. W sąsiadującym z Nową Bramą starym (niestety, od kilku lat zamknitym na głucho) Domu Towarowym znajduje się najstarsza, czynna nieprzerwanie od ponad 90 lat, winda w Europie. Ciekawostką jest też fakt, iż winda jest drewniana. Dobrze zachowane mury miejskie zobaczyć można we wschodniej części Starego Miasta (w rejonie opisanego dalej Zamku Książęcego). Do początku lat 60. XX w. pod Nową Bramą otwarty był przejazd - tędy biegła linia tramwajowa łącząca Stare Poczmistrz ze Słupska Heinrich Stephan już będąc uczniem szkoły powszechnej, wykazywał się ponadprzeciętnymi zdolnościami, jednak rodziny słupskiego rzemieślnika nie było stać na dalsze kształcenie syna. Jako nastolatek rozpoczął więc pracę na poczcie w Słupsku. Potem szybko awansując, pracował w Malborku, Kolonii i od 1856 roku w Generalnym Urzędzie Pocztowym w Berlinie. W roku 1859 niespełna 30-letni Stephan wydał 800-stronicową "Historię poczty pruskiej". Dzięki jego staraniom rozpoczęto unifikację 16 lokalnych niemieckich poczt (oddzielnych dla Prus i niemieckich księstw). Stephan był nie tylko organizatorem, ale i wynalazcą. W 1865 roku wymyślił pocztówkę i przekaz pocztowy. Był również głównym pomysłodawcą powołania Światowego Związku Pocztowego, który znacznie ułatwił międzynarodową wymianę pocztową. W 1874 roku Stephan został honorowym obywatelem Słupska, a w uznaniu zasług dla rozwoju poczty otrzymał tytuł szlachecki. Zmarł w 1897 roku. Uhonorowany wieloma pomnikami w Europie nie doczekał się jeszcze takowego w Słupsku (albo odbudowy przedwojennego)... Miasto z dworcem kolejowym. Nawiązaniem do tamtego układu było odtworzenie przed kilku laty odcinka linii tramwajowej i ustawienie, już od wewnętrznej strony Starego Miasta, zabytkowego wagonu tramwajowego. W założeniach miała się w nim mieścić informacja turytyczna (ale pozostało to jednie projektem). Stare Miasto, zabudowane po wojennych zniszczeniach współczesnymi blokami, znajduje się między Nową Bramą a Słupią. Układ przestrzenny Starego Miasta określony został na początku XIV wieku, podczas panowania margrabiów brandenburskich Jana i Waldemara, którzy dokonali relokacji miasta (wcześniej znajdującego się na wschód od Słupi). Rolę głównego ciągu spacerowego spełnia deptak - ul. Nowobramska, która łączy Nową Bramę z rynkiem Starego Miasta (Stary Rynek). Tu właśnie stoi wspomniany już tramwaj. XIV-wieczny kościół NMP, stojący na prawo od ul. Nowobramskiej, to główny kościół Starego Miasta. Od początku był on świątynią mieszkających tu niemieckich mieszczan. W1525 roku, w czasie zamieszek wywołanych przez luterańskich kaznodziejów, zniszczono wystrój wnętrza i gotycki ołtarz. W roku 1859 przeprowadzono remont i "poprawiono" gotycki kształt świątyni. W 1945 roku kościół częściowo spłonął, a odbudowano go w roku 1948. Wewnątrz znajduje się ciekawa ambona z 1609 roku, ołtarz z roku 1658 oraz grupa gotyckich figur "Ukrzyżowanie". Stary Rynek zdaje się być dziś na wskroś współczesny. Wokół niego stoją bloki z lat 60. i monumentalne kino Millenium, także wybudowane w tamtych czasach. Warto się jednak przyjrzeć południowej pierzei placu, gdzie stoją zachowane trzy stare kamienice z XVIII-XIX wieku. W najstarszej z nich (bud. 1789 r.) mieści się Apteka Dworska. Po sąsiedzku (nr 20) stoi typowa patrycjuszowska kamienica z początku XIX wieku. Po przeciwnej stronie placu z kolei zobaczyć można przykład modernistycznej niemieckiej architektury z lat 20. - budynek dawnej Sparkasse, dziś siedziby banku. W 2008 roku władze miasta przeprowadziły rewitalizację wschodniej i północnej pierzei Starego Rynku. Podczas pracy typowe bloki z lat 60. uzyskały nowe elewacje - odwołujące się do dawnego podziału na kamienice. Wszystko zostało jednak wykonane w nieco modernistycznym stylu, więc nie razi sileniem się na oryginalność. Przy okazji zmodernizowano tutejsze oświetlenie uliczne, a część obiektów uzyskała nocną iluminację. W północnej części Starego Miasta znajduje się dawny kościół św. Mikołaja, dziś zajmowany przez Bibliotekę Wojewódzką i Pedagogiczną. Obiekt ten powstał na początku XIV wieku. Po pożarze w 1655 roku stał się kościołem garnizonowym, a później budynkiem szkolnym. Po zniszczeniach w 1945 roku odbudowano go w latach 1963-1971, z przeznaczeniem na bibliotekę. Wzdłuż Słupi, na krótkich odcinkach, widoczne są także mury miejskie z zachowanymi wieżami. Przy ul. Francesco Nullo znajduje się Baszta Czarownic, powstała w łatach 1410-1415. W XVII wieku przetrzymywano tu kobiety posądzone o czary, a ostatnia czarownica została stracona w 1701 roku. Obecnie mieści się w niej galeria BWA. XIX-wieczny Słupsk zachował się wokół Starego Miasta, zarówno na wschód od Słupi, jak i w rejonie ul. Wojska Polskiego (łączącej Stare Miasto z dworcem PKP) - wyszukane, fantazyjne kamienice, domy z wykuszami, mansardowymi dachami i wieżyczkami. Wśród kilkudziesięciu takich obiektów warto zwrócić uwagę na zabudowę wzdłuż wschodniego brzegu Słupi (przejście ze Starego Miasta również zabytkowym już Mostem Kowaliskim) - budynek Starostwa Powiatowego, siedzibę PTTK, obiekty sądu. Wspomniane starostwo (łandratura) powstało na przełomie XIX i XX wieku. Na tyłach starostwa powiatowego mieści się dyrekcja Parku Krajobrazowego Dolina Słupi. Można tu otrzymać bezpłatne, doskonale opracowane materiały informacyjne oraz obejrzeć niewielką wystawę przyrodniczą. Wzdłuż Słupi, między ulicami Armii Krajowej a Kilińskiego, znajduje się niewielki park z okazami potężnych platanów. Drzewa te, typowe dla Europy Zachodniej, w naszym klimacie stanowią w zasadzie osobliwość. Laicy mogą poznać platany po braku kory (tak wyglądają pnie tych drzew) i kulistych owocach przypominających jadalne kasztany. Współczesne centrum Słupska rozciąga się między linią kolejową a główną arterią komunikacyjną miasta (ulice Jagiełły, 9 Marca i Sienkiewicza). Już naprzeciwko ratusza znajdują się potężne kamienice z początku XX wieku. Uwagę zwraca duży dom handlowy u zbiegu ul. Jagiełły i 9 Marca. Po sąsiedzku znajduje się gotycyzujący budynek Urzędu Pocztowego. Nieco dalej, u zbiegu ulic Sienkiewicza i Wojska Polskiego (przy rondzie), w całości zachowała się secesyjna i neogotycka zabudowa z początku XX wieku. Handlowe znaczenie w nowej części miasta ma ul. Wojska Polskiego, którą ze śródmieścia dochodzi się do dworców PKP i PKS. Niewielki park (w zasadzie skwer) między nitkami ulicy Sienkiewicza rokrocznie zamienia się w wielką wystawę kompozycji kwiatowych. Zamek Książęcy, Młyn Zamkowy i podominikański kościół św. Jacka to najcenniejszy kompleks budynków miasta. Znajduje się w południowej części Starego Miasta, przy pobliskiej ul. Dominikańskiej (dojście od Starego Rynku ulicą Mostnika). Zamek wzniesiono po roku 1507. Wcześniejsze próby budowy spotykały się ze sprzeciwem słupskich mieszczan. Przypuszczalnie stary zamek znajdował się w rejonie ul. Słowiańskiej, koło kościółka św. Ottona. Zamek był kilkakrotnie przebudowywany, a w latach 1951-1953 przywrócono mu jego pierwotny charakter. W roku 1735, po śmierci ostatniego ze spadkobierców książąt pomorskich, stał się własnością Brandenburczyków i utracił swoje znaczenie. Wyposażenie i bogatą bibliotekę wywieziono do Berlina, a od roku 1821 zamek pełnił funkcję magazynu i składu rekwizytów teatralnych. Obecnie mieści się tu Muzeum Pomorza Środkowego, prezentujące zbiory rzemiosła artystycznego, grafik, rzeźb i obrazów pomorskich z okresu od XVI do XIX wieku oraz wystawę "Skarby Książąt Pomorskich". Słupskie muzeum posiada również największy w Polsce zbiór pasteli Stanisława Ignacego Witkiewicza. W sąsiednim Młynie Zamkowym, wybudowanym jeszcze przed wzniesieniem zamku (ok. 1310 r.), obejrzeć można wystawy etnograficzne, poświęcone twórczości i pamiątkom kaszubskim z Pomorza Środkowego oraz rękodziełu. Koło Zamkowego Młyna zachowała się gotycka Brama Młyńska, zamykająca niegdyś wjazd od strony Gdańska. Warto tu także odwiedzić stojący po sąsiedzku szachulcowy spichlerz Richtera. Obiekt ten powstał w końcu XIX wieku i w latach 1994-1998 został zrekonstruowany (równocześnie przesunięto go bliżej koryta Słupi). Poza pracowniami Muzeum Pomorza Środkowego wewnątrz mieści się stylowa herbaciarnia. W 2008 roku, gdy obchodzono 500-lecie słupskiego zamku, zrewitalizowano niewielki przyzamkowy ogród. Trzecim obiektem "zamkowym" jest wybudowany na początku XV wieku kościół św. Jacka. Była to pierwotnie świątynia klasztorna dominikanów. W czasie rozruchów religijnych w 1525 roku zakonników wypędzono, a kościół splądrowano i spalono. W roku 1602 został odbudowany już jako kościół zamkowy. Od 1946 roku jest kościołem parafialnym. Wewnątrz - renesansowa ambona i ołtarz, barokowe organy oraz nagrobek księcia Ernesta Bogusława von Croya i epitafium jego matki księżnej Anny. Do ciekawszych obiektów zaliczyć można także dawną szpitalną kaplicę św. Jerzego (z pocz. XV w.), o kształcie rotundy, która w 1912 roku w związku z przebudową układu ulic, została przeniesiona z ul. Traugutta na obecne miejsce, tj. skwer przy ul. Jagiełły. Z zabytków znajdujących się poza ścisłym centrum miasta warto wymienić dawny browar Heydemanna (u zbiegu ulic Kilińskiego i Kaszubskiej) wybudowany w połowie XIX wieku (przejęty w 1989 roku przez koszalińskiego Broka został na początku lat 90. zamknięty i rozsprzedany), niegdysiejszą żydowską bożnicę przy ul. Kaszubskiej 6 (obiecnie mieści się tu Pracownia Konserwacji Zabytków) oraz dwa neogotyckie kościoły - zbudowany w latach 1872-1873) kościół św. Ottona (ul. Bolesława Pobożnego) i kościół Najświętszego Serca Jezusowego (ul. Armii Krajowej). Kościół św. Ottona wybudowano jako pierwszą po reformacji katolicką świątynię w Słupsku. Ciekawostką może być fakt, iż kościół stoi w miejscu wczesnośredniowiecznego zamku książęcego. Z kolei kościół Najświętszego Serca Jezusowego to jedna z najstarszych słupskich świątyń, istniejąca zapewne przed rokiem 1281 i służąca kaszubskim mieszkańcom miasta do końca XVII wieku. Zabytkowy dziś obiekt powstał w roku 1865. W rejonie kościoła podczas badań archeologicznych odkryto wiele interesujących przedmiotów, świadczących o pierwotnie kultowym znaczeniu wzniesienia na którym dziś stoi świątynia.

ocena 3,5/5 (na podstawie 26 ocen)

wczasy, atrakcje, zwiedzanie, Miejscowości, Zamki, Słupsk, pomorze, kaszuby, zwiedzanie, Wypoczynek, Spacery