Turystyczne Forum Wiedzy

Droga Kaszubska

15 wrzesień 2011r.

Przed wsią Brodnica Dolna, na zboczu wzniesienia i tuż przy drodze położono duży głaz, na którym widnieje mapka centralnej części Pojezierza Kaszubskiego, rozciągającej się między Kartuzami i Kościerzyną. Obok mapki umieszczono napis: DROGA KASZUBSKA WYBUDOWANA W LATACH 1965 - 1967. Szlakiem turystycznym, po którym ona biegnie, wcześniej chodzili turyści pieszo i to były najpiękniejsze wędrówki po wspaniałej krainie kaszubskiej, w iście bajkowym krajobrazie skomponowanym z wielkich, lśniących w słońcu lub mrocznych w dni pochmurne tafli jeziornych i z różnobarwnych połaci pól uprawnych oraz z ciemno zielonych płatów leśnych, pokrywających bliższe i dalsze pasma wzniesień morenowych. Po trasie tej, urzekającej kiedyś zarówno urodą krajobrazu, jak też i ciszą, a także czystością powietrza buszują obecnie samochody i motocykle, spędzając na pobocze tradycyjnego wędrowca-krajoznawcę, rycząc całą siłą swych koni mechanicznych i zatruwając spalinami atmosferę. Mimo tych ujemnych zjawisk musi się powstanie Drogi Kaszubskiej ocenić jako ważne dla nowoczesnej turystyki osiągnięcie, umożliwiające także wprowadzenie na te tereny ogromnie potrzebnej komunikacji autobusowej. Punktem wyjazdu na trasę są oczywiście KARTUZY, miasto schludne, dobrze zagospodarowane turystycznie i bogate w atrakcje natury historycznej, architektoniczo-plastycznej, a także etnograficzne i przyrodnicze ("Kartuzy"). Z kolei prezentuje swoje osobliwości sławne z urody krajobrazowej, leżące w sercu Pojezierza Kaszubskiego Chmielno ("Chmielno"). Tuż za nim leży CHMIELONKO z młynem wodnym na Raduni, która w tym miejscu odprowadza wody z Jeziora Raduńskiego do Kłodna. Młyn w Chmielonku wymienia bulla papieża Innocentego IV z 1245 r. jako własność cystersów oliwskich. Od 1316 r. należał do norbertanek w Zukowie. Istnienie osady w tym miejscu potwierdza sfałszowany przez cystersów przywilej z ok. 1215 r. i następny, prawdziwy z 1224 r., wystawiony przez księcia Świętopełka. Znacznie starszy rodowód osadniczy tego miejsca poświadcza prasłowiańskie cmentarzysko, odkryte w 1966 r. na małym wzniesieniu opodal wsi. Mieszkała tu ok. 700-400 lat p.n.e. ludność kultury wschodniopomorskiej, grzebiąca swych zmarłych w grobach skrzynkowych. Będąc w Chmielonku, warto zrobić pieszy spacer polną drożyną na północy kraniec Jez. Raduńskiego do Chmielińskich Chrustów. Ten mało znany turystom zakątek prezentuje tak piękny widok na jezioro, że wraca się lub marzy o powrocie do tego miejsca. Odległość z Chmielonka około 2 km. We wsi żyje leśnik - Kazimierz Kręćki, wyrabiający z poroży różne ozdobne przedmioty. Nad wyraz piękne położenie posiada następna wieś ZAWORY. Przycupnęła ona u podnóża wysoczyzny morenowej, w sąsiedztwie jezior Kłodno i Brodno Mł. Od dziesiątków lat cieszy się dużą frekwencją turystów i letników. Wieś Zawory jest wymieniona w dokumencie z 1334 r. Znacznie starszą metryką posiada sąsiednia wieś RĘBOSZEWO, nadana w 1252 r. przez księcia Świętopełka wraz z jeziorami Brodno Wlk. i Mł. norbertankom żukowskim. W 1378 r. potwierdził tę darowiznę papież Urban VI. Znajdowały się wówczas w Ręboszewie barcie, o czym świadczy podrobiony przez norbertanki rzekomy dokument Świętopełka z 1258 r., zawierający nadanie bartnicze tej wsi. Leży ona przy przesmyku między wymienionymi jeziorami, a nad nią piętrzy się legendarna góra Sobótka, zapewne miejsce palenia ognisk i odprawiania obrzędów ludowych. U podnóża wzniesienia czynny jest zajazd o nazwie "Sobótka". Kolejny, szczególnie atrakcyjny przystanek czeka turystę na tzw. ZŁOTEJ GÓRZE, opodal wsi Brodnica Górna. Skąd nazwa tego wzniesienia - nie wiadomo. Przed wojną nazywała się Wzgórzem Kirtiklisa na cześć wojewody pomorskiego, noszącego takie nazwisko. Próba uwiecznienia go nie udała się i o tym incydencie onomastycznym nikt dziś nie pamięta. Widok ze Złotej Góry jest niezrównany. Patrzącemu u-kazują się na ogromnej przestrzeni wszystkie najbardziej typowe elementy krajobrazu Pojezierza Kaszubskiego, łącznie z masywem Wzgórz Szymbarskich, z ich najwyższym szczytem Wieżycą, leżącą w odległości 6 km od Złotej Góry. U podnóża tej ostatniej widać nad jeziorem Brodno Wlk. zagospodarowany plac imprezowy, miejsce festynów i innych uroczystości ludowych. Złotą Górę wieńczy od początku czerwca 1968 r. okazały pomnik wzniesiony według projektu Wiktora Tołkina dla uczczenia pamięci uczestników ruchu oporu na Pomorzu Gdańskim w okresie okupacji hitlerowskiej. Napisy, rzeźby, i symbole umieszczone na czterech płaszczyznach górnej części pomnika głoszą chwałę pomorskich bojowników o wolność i polskość ziemi pomorskiej. U stóp monumentu odbywają się podczas uroczystych rocznic spotkania żyjących partyzantów, ślubowania młodzieży i niezliczone prelekcje przewodników dla grup wycieczkowych, podążających tędy na centralne i południowe obszary Pojezierza Kaszubskiego. Ze Złotej Góry Droga Kaszubska ostro opada ku wsi BRODNICA DOLNA, leżącej nad Radunią między jeziorami Brodno Wlk. i Ostrzyckie. Znają tę miejscowość kajakarze, którym PTTK w Gdańsku urządziło w niej stanicę wodną. Mieszkający we wsi rzeźbiarz ludowy - Zbigniew Stankowski prezentuje swoje prace na przydrożnym stoisku i znajduje chętnych zarówno widzów jak i nabywców. Jazda wzdłuż północnego brzegu Jez. Ostrzyckiego należy do bardzo ciekawych widokowo. Około 300 m od drogi, mniej więcej naprzeciw wysepki na jeziorze wznosi się GÓRA JASTRZĘBIA (227 m n.p.m.). Na jej zboczu, w odległości około 200 m od jeziora znajduje się głaz narzutowy o obw. 6 m. Za czasów niemieckich nazywano go Królewskim Kamieniem na cześć któregoś z Hohenzollernów. Miejsce to uchodzi za jeden z najpiękniejszych punktów widokowych na Pojezierzu Kaszubskim. Dalej na trasie, w sąsiedztwie przepływu Raduni z Jez. Ostrzyckiego do Trzebna rozłożyła się wieś letniskowa OSTRZYCE przyjmująca od dawna wczasowiczów i goszcząca turystów. Miejscowość znana jest od 1241 r., kiedy książę Sambor II z Lubiszewa podarował ją biskupom włocławskim. Od 1422 r. należała do klasztoru Kartuzów. Kilka kilometrów na południe od Ostrzyc dochodzi Droga Kaszubska do wielkiego ośrodka wypoczynkowego stoczniowców. W okresie międzywojennym znajdował się w tym miejscu Obóz Letni YMCA, posiadający kilkanaście drewnianych domków na słonecznej polance i małą przystań. Dziś jest to wielki kombinat rekreacyjno-wypoczynkowy i sportowy. Około 1 km dalej droga oddala się od jeziora i przeszedłszy przez tor opodal stacji PKP Wieżyca biegnie serpentynami -po zboczu masywu WIEŻYCY. Od oznaczonego kamieniem miejsca można dojść za czarnymi znakami na wierzchołek góry, wznoszący się 328,6 m nad poziomem morza, a 170 m nad powierzchnią Jez. Ostrzyckiego. Wieżyca stanowi kulminację w paśmie Wzgórz Szymbarskich nazywanych tak od SZYMBARKU. Jest to wieś leżąca na zachodnich stokach tego spiętrzenia i najwyżej na Kaszubach. Z Wieżycą sąsiaduje kilka innych szczytów, jak Góra Zamkowa (315 m n.p.m.). Gęsia Góra (278,9)iinne. Onasama jest najwyższym wypiętrzeniem lądu w całym pasie pojeziernym, ciągnącym na południe od Bałtyku. Jest utworem powstałym podobnie jak inne wyniosłości pojezierza w epoce lodowej, podczas najmłodszego zlodowacenia, zwanego bałtyckim. Należy do moren czołowych, bo usypanych przed czołem lądolodu skandynawskiego z materiałów skalnych, głównie piasków, żwirów i głazów. Wzgórza Szymbarskie pokryte są lasem mieszanym, zajmującym powierzchnię około 4 km długości, ponad 2 km szeroką. Pośród, tego obszaru leśnego występuje na Wieżycy 140-letni las bukowy o pow. ponad 26 ha, uznany za rezerwat. Na szczycie ustawiona jest wieża strażnicza przeciwpożarowa, a w pobliżu znajduje się naturalny punkt widokowy na Jez. Ostrzyckie. Za czasów pruskich przygotowywano się do ustawienia na Wieżycy monumentalnego pomnika kanclerza Ottona Bismarcka, najzajadlejszego i najgroźniejszego w XIX w. wroga narodu polskiego. Pomnik miał być symbolem zwycięskiego i ostatecznego zrealizowania hasła Drang nach Osten, miał świadczyć, że Pomorze będzie na zawsze należeć do Niemiec. Pomnika nie zdołano wybudować, a dzięki sprawiedliwości dziejowej na odwiecznie polskim Pomorzu nie pozostała ani jedna stopa niemiecka. Kil kaset metrów powyżej ścieżki prowadzącej na szczyt Wieżycy Droga Kaszubska dochodzi do arterii drogowej, którą można udać się bądź do Gdańska, bądź w kierunku Kościerzyny.