Turystyczne Forum Wiedzy

Bytów

02 październik 2011r.

Żaden z wytrawnych turystów zwiedzających województwo słupskie nie ominie Bytowa, miasta malowniczo położonego w kręgu wzgórz morenowych, lasów i jezior, a sławnego z posiadania okazałego zamczyska pokrzyżackiego, z którego istnieniem wiązały się w przeszłości dramatyczne dzieje tej okolicy. Bytów i ziemię bytowską, należące w początkach XIII w. do Księstwa Słupsko-Sławieńskiego włączono ok. 1217 r. lub nieco później do Pomorza Gdańskiego. Dzieła tego dokonał książę gdański Świętopełk II na wyraźne żądanie miejscowego rycerstwa, pragnącego wyzwolenia spod brutalnej okupacji duńskiej, trwającej od 1210 r. Po wygaśnięciu w 1294 r. dynastii książąt gdańskich przechodziła ziemia ta kolejno pod rządy Przemyśla II, Władysława Łokietka, w 1306 r. opanowali ją brandenburczycy, a następnie książę wołogojski Warcisław II. Władca ten odstąpił ziemię bytowską w 1321 r. niemieckiemu, nieprzyjaznemu Polsce rodowi Be-hrów, który w 1329 r. sprzedał dominium et castrum Bytów Zakonowi Krzyżackiemu. Ten umacniając pd.-zach. rubież swego państwa wybudował na przełomie XIV/XV w., w miejscu wspomnianego castrum Bytów (i może wcześniejszego grodu słowiańskiego) silną twierdzę na siedzibę prokuratora, podległego bezpośrednio w. mistrzowi w Malborku. U podnóża wzniesienia zamkowego, w dolinie rzeki Bytowej rozwinęła się osada, której w 1346 r. nadali Krzyżacy prawo miejskie chełmińskie. Z tego okresu dziejów zachował się dość dobrze pierwotny układ urbanistyczny najstarszej części miasta i dolna część gotyckiej wieży kościoła spalonego w 1945 r" a następnie rozebranego bezmyślnie w trakcie porządkowania strawionego przez pożar otoczenia rynku. Ogień niszczył miasto również i dawniej, więc inwentarz zabytków jest w Bytowie bardzo skromny. Zachowało się jedynie kilka starych domów z XIX w. budynek dawnej poczty z ok. 1800 r. młyn (przebudowany) z końca XVIII w., spichrz XIX-wieczny i pseudoromański kościół poewangelicki z 1854 r. Nadto w pewnym oddaleniu od rynku, na wzniesieniu znajduje się skromny w wyglądzie kościółek p.w. św. Jerzego nazwany "kaszubskim". Należał on niegdyś do Kaszubów wyznania ewangelickiego. Pochodzi z 1685 r. i posiada skąpe, lecz cenne wyposażenie z XVII/XVIII w. W kościółku tym głosili kazania polskie pastorzy do 1865 r a we wcześniejszym drewnianym nauczał w slawięskym języku sławny i zasłużony w walce o utrzymanie słowiańskości na tej ziemi pastor Szymon Krofey, autor dzieł religijnych, w tym wydanego w 1586 r. dzieła pt. Duchowne piesnie... Ubóstwo obiektów zabytkowych Bytowa rekompensuje wystarczająco gotycko-renesansowy zamek, górujący monumentalną bryłą nad otoczeniem. W pierwszym, średniowiecznym założeniu istniało tylko jedno skrzydło po pn. stronie dziedzińca. Z trzech pozostałych stron znajdowały się tylko ciągi murów obronnych z gankami i strzelnicami. Naroży strzegły 4 baszty, z których trzy okrągłe zachowały się znakomicie do dzisiaj. Czwartą wysadzili w XVII w. Szwedzi, niszcząc także i inne partie zamku. Forteca bytowska zmieniała często właścicieli. W 1454 r., po wybuchu wojny 13-letniej umknął z niej krzyżacki prokurator przed oddziałami gdańskimi. Następnie aż do 1637 r. z krótkimi przerwami podczas wojen należał zamek do książąt Pomorza Zachodniego, którzy rozbudowali go w duchu renesansu, tworząc iście książęcą rezydencję. Wzniesiono także nowoczesne umocnienia w postaci wałów i bastionów na narożach zewnętrznego majdanu fortecy. Po zgonie w 1637 r. księcia Bogusława XIV, ostatniego z rodu Gryfitów, przeszedł Bytów w ręce polskie, a zamek objęła polska załoga, zaś starostwo - Jakub Wejher. Po 20 latach na mocy traktatu welawsko-bydgoskiego uzyskali Bytów elektorowie brandenburscy, a później królowie pruscy i wreszcie Rzesza niemiecka. W 1945 r. po 248 latach niewoli powrócił Bytów do Polski. Pod rządami pruskimi wspaniała siedziba książęca zmarniała, gdyż przebudowano ją po barbarzyńsku na więzienie. Dopiero w 1937 r. zaczęto odbudowywać ją i adaptować na siedzibę młodzieży hitlerowskiej, lecz prace te przerwał wybuch wojny w 1939 r. W okresie powojennym długo świecił zamek pustką, ale ostatecznie doczekał się odbudowy. W najstarszym jego skrzydle z 1399-1404 r. otwarto już bibliotekę i Muzeum Zachodniokaszubskie z wystawami: etnograficzną i historyczną. W odbudowywanych jeszcze dwu skrzydłach znajdzie pomieszczenie hotel z restauracją, a dziedziniec (o wymiarach 45 x 65,7 m) posłuży do organizowania na nim wszelkiego rodzaju imprez dla mieszkańców Bytowa, których jest już 13 tys. Miasto rozbudowywało się znacznie w okresie powojennym, posiada kilka zakładów przemysłowych, Miejski Dom Kultury, kinoteatr, pięknie urządzony ośrodek sportowo-wypoczynkowy nad jeziorem Jeleń. Będąc w Bytowie i na ziemi bytowskiej znajdzie turysta niemal w każdej miejscowości pamiątki walki miejscowej ludności kaszubskiej z naporem germanizacyjnym. walki o polską szkolę i kościół, o utrzymanie świadomości narodowej i związków z Polską. Pomniki, tablice, nagrobki, izby historyczne, przypominają wydarzenia i bohaterskich ludzi, którzy oddali swoje życie za działalność narodową. Nazwiska takie jak Jan Bauer z Bytowa, Antoni Schroeder z Kłęczna, rodzina Styp-Rekowskich z Płotów - to dziś symbole wierności i całkowitego oddania Ojczyźnie.

Bytów, miejscowości, historia, nad morzem, Wejher, turystyka